بررسی اثر تراکم بوته و کود آغازگر نیتروژن بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود زراعی رقم کوروش(Cicer arietinum L. cv. Kourosh) در منطقه کرج

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

اسلام

چکیده

تراکم جمعیت گیاهی و مقدار نیتروژن، تأثیر زیادی روی رشد و عملکرد محصول نخود دارد. بنابراین، به منظور بررسی اثرات سطوح مختلف تراکم بوته و کود نیتروژن (آغازگر) بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود رقم کوروش یک آزمایش فاکتوریل 3 × 4 در قالب طرح پایه بلوک کامل تصادفی در مزرعه پردیس کشاورزی و منابع طبیعی کرج در سال 1385 انجام شد. تراکم بوته شامل چهار سطح 16، 32، 48 و 64 بوته در مترمربع و سطوح کود آغازگر شامل صفر، 25 و 50 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. صفات مورفولوژیکی و زراعی مانند ارتفاع بوته، تعداد شاخه اولیه و ثانویه، ارتفاع اولین گره زایشی از سطح زمین، عملکرد تک بوته، عملکرد دانه در واحد سطح، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن 1000دانه مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل نشان داد که تراکم 48 بوته در مترمربع (با فاصله ردیف 50 سانتی‌متر و فاصله روی ردیف 2/4 سانتی‌متر) با متوسط عملکرد 1727 کیلوگرم دانه در هکتار و تیمار 50 کیلوگرم کود آغازگر نیتروژن با متوسط عملکرد 1588 کیلوگرم دانه در هکتار، مناسب‌ترین تیمارهای آزمایشی در این تحقیق بودند. افزایش تراکم بوته نخود در واحد سطح موجب افزایش ارتفاع بوته، فاصله اولین گره زایشی از سطح زمین و عملکرد بیولوژیکی به طور معنی‌داری شد. اما، برخی صفات مانند تعداد شاخه‌های اولیه و ثانویه، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، عملکرد تک بوته و شاخص برداشت کاهش معنی‌داری نشان دادند. همچنین با افزایش مقدار کود آغازگر نیتروژن برخی صفات نخود مانند عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف در بوته افزایش معنی‌داری نشان دادند. به طور کلی در شرایط آب و هوایی کرج تیمار‌های توأم 48 بوته در مترمربع و مقدار 25 تا 50 کیلوگرم کود آغازگر نیتروژن در هکتار مناسب‌ترین عامل‌های مورد بررسی از نظر دستیابی به حداکثر عملکرد محصول نخود (رقم کوروش) بودند.

واژه‌های کلیدی: نخود، تراکم بوته، میزان نیتروژن، عملکرد دانه در واحد سطح، اجزای عملکرد

عنوان مقاله [English]

Effect of plant density and starter nitrogen fertilizer on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum L. cv. Kourosh) at Karaj conditions

نویسندگان [English]

  • Seyed Mohamad Hasan Kashfi
  • Naser Majnoun Hosseini
  • Hasan Zeinali Khaneghah
چکیده [English]

Plant population density (PPD) and nitrogen (N) have large effects on chickpea growth and yield. To study these effects on chickpea (var. Kourosh) a factorial experiment (4×3) in randomized complete block design with four replications was carried out at research farm of college of Agriculture & Natural Science, Karaj (Iran) in 2006. Four PPD treatments were 16, 32, 48 and 64 plant m-2 and N amount were 0.0, 25 and 50 Kg per ha. Morphological and agronomic traits such as plant height, first node distance from ground level, number of primary and secondary branches, pods per plant, seed yield per plant and per unit area, biological yield, harvest index, 1000 seed weight were all recorded. The results indicated that density of 48 plants m-2 (with 50 cm between and 4.2 cm within the rows) and starter nitrogen rate of 50 kg ha-1 were the best treatments which produced an average seed yield of 1727 and 1588 kg ha-1, respectively. Increase in chickpea density caused a significant rise in plant height, first node distance from ground level and biological yield. However, certain traits such as the number of primary and secondary branches, seeds per pod, pods per plant, seed yield/plant decreased significantly with plant density. The starter N fertilizer also increased some agronomic traits of chickpea such as seed and biological yield, harvest index, seeds per pod, and pods per plant, significantly. On the whole, the highest chickpea seed yield (in cv. Kourosh) was obtained from the combination of 48 plant m-2 and starter nitrogen amount of 25 to 50 kg ha-1 at Karaj conditions.

Key word: Chickpea, Plant density, Nitrogen amount, Seed yield, Yield components

CAPTCHA Image