اثر پرایمینگ بذر و محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بر رشد و عملکرد عدس و ویژگی‌های جوانه‌زنی بذور تولیدی در شرایط دیم

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمد وحدانی رشوانلویی ¹
• مجید جامی الاحمدی ²
• محمد حسن سیاری زهان ³
• هادی شوریده ⁴

¹ دانش‌آموخته کارشناسی ارشد، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

² گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

³ دانشیار، گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه بیرجند

⁴ استادیار. مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان خراسان شمالی، بجنورد، ایران

10.22067/ijpr.2025.92929.1110

چکیده

یکی از معضلات خاک‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک، کاهش فراهمی عناصر ریزمغذی به‌خصوص روی و آهن است که سبب بروز کمبود آن‌ها در گیاهان می‌شود. به‌منظور ارزیابی اثر پرایمینگ بذر و محلول‌پاشی عناصر آهن و روی بر گیاه عدس، آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار و دو عامل در شرایط دیم در شهرستان بجنورد انجام شد. عامل اول پرایمینگ تغذیه‌ای در شش سطح {بدون پرایم، عدم پرایمینگ تغذیه‌ای (هیدروپرایم) و پرایمینگ تغذیه‌ای با سولفات آهن و سولفات روی هرکدام در دو غلظت 50 و 100 میلی‌مولار} و عامل دوم محلول‌پاشی در چهار سطح (عدم محلول‌پاشی و محلول‌پاشی با آب تصفیه‏شده، سولفات آهن چهار در هزار و سولفات روی چهار در هزار) بود. تقریباً بالاترین میزان همه صفات موردبررسی در تیمار پرایمینگ با 50 میلی‌مولار سولفات آهن و سپس سولفات روی مشاهده شد. کاربرد غلظت بالاتر از هر دو ماده پرایمینگ موجب کاهش در تمام صفات موردبررسی شد، به‌نحوی‌که با افزایش کاربرد سولفات آهن و سولفات روی از 50 به 100 میلی‌مولار، عملکرد دانه به ترتیب 16/69 و 09/72 درصد کاهش یافت. محلول‌پاشی عناصر ریزمغذی از طریق بهبود اجزای عملکرد سبب افزایش عملکرد دانه عدس گردید. پرایمینگ تأثیری بر صفات جوانه‌زنی بذور حاصله نداشت و بذور حاصل از گیاهان محلول‌پاشی شده با سولفات آهن ازلحاظ ویژگی‌های جوانه‌زنی و رشد گیاهچه برتری داشتند. نتایج نشان داد کاربرد 50 میلی‌مولار از هر یک عناصر ریزمغذی روی یا آهن به‌صورت پرایمینگ بذر به همراه محلول‌پاشی این دو عنصر می‌تواند راهکار مدیریتی کارآمدی در تولید عدس در شرایط دیم باشد.

کلیدواژه‌ها

• پرایمینگ تغذیه‌ای
• سولفات آهن
• سولفات روی
• عناصر ریزمغذی

موضوعات

• بِه‌زراعی

---