غربالگری ژنوتیپ‌های‌ نخود (Cicer arietinum L.) برای تحمل به شوری در مرحله ابتدای رشد رویشی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اگروتکنولوژی-دانشکده کشاورزی-دانشگاه فردوسی مشهد

2 فردوسی مشهد

3 گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

4 دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/ijpr.2023.79906.1049

چکیده

به‌منظور ارزیابی ژنوتیپ‌های متحمل به شوری، 206 ژنوتیپ نخود در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشگاه فردوسی مشهد در شرایط هیدروپونیک، در مرحله گیاهچه‌ای در معرض تنش شوری 12 دسی زیمنس بر متر کلرید سدیم قرار گرفتند. نتایج نشان داد که 31 ژنوتیپ، از بقای بین 76-100 درصد برخوردار بودند و از بین آن‌ها 10 ژنوتیپ میزان بقاء 100 درصد داشتند. در اثر تنش شوری با کاهش میزان بقاء، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی در بوته و زیست‌توده کاهش یافت. میانگین غلظت سدیم اندام‌های هوایی فقط در دامنه بقاء 26-50 درصد نسبت به سایر دامنه‌های بقاء افزایش نشان داد. میزان بقاء با تعداد شاخه فرعی، ارتفاع بوته، اختلاف ارتفاع بوته، زیست‌توده و غلظت پتاسیم در گیاه همبستگی مثبت و معنی‌داری نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه عامل‌ها، سه عامل در مجموع 75 درصد از تغییرات موجود در کل داده‌ها توجیه کردند. عامل اول و دوم که بیشترین تغییرات واریانس داده‌ها را توجیه کردند، شامل میزان بقاء، تعداد شاخه فرعی در بوته، ارتفاع بوته، اختلاف ارتفاع بوته قبل و بعد از تنش، زیست‌توده و غلظت سدیم در بوته بودند. ژنوتیپ‌های MCC1782، MCC1977، MCC1703، MCC1568، MCC1573، MCC1737، MCC1209، MCC1516، MCC1493، MCC1832، MCC1957، MCC1721، MCC2016، MCC1704، MCC1641، MCC1815، MCC1775،MCC178، MCC1754، MCC1627، MCC1716، MCC1918، MCC1827، به‌عنوان ژنوتیپ‌های متحمل‌تر انتخاب شدند. ژنوتیپ‌ها در چهار گروه، دسته‌بندی شدند که گروه سوم و چهارم از نظر بقاء، زیست‌توده، ارتفاع بوته میانگین بالاتری را در میان سایر گروه‌ها داشتند و می‌توان از آن‌ها در برنامه‌های اصلاحی برای تحمل به شوری استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Screening of chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes for salinity tolerance at early growth stages

نویسندگان [English]

  • narges safaei 1
  • Mohammad Kafi 2
  • Ahmad Nezami 3
  • Jafar Nabati 4
1 Department of Agronomy, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
2 Department of Agrotechnology, Ferdowsi University of Mashhad
3 Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad
4 Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

In order to identify and assess of salinity tolerant chickpea genotypes, 206 genotypes were allocated as treatment of a randomized complete design with three replications during seedling stage at salinity level of 12 dS m-1 NaCl. The results showed that 31 genotypes have a survival rate of 76-100% which 10 genotypes survival rate of 100%. Plant height, biomass, and number of lateral branches per plant decreased as survival rate decreased. Significant increase in Na+ concentration was only found in survival range of 0-25%. The results of correlation showed that survival rat, Plant height and number of lateral branches per plant, biomass, Plant height difference and k+ concentration significant and showed positive correlation. Based on factor analysis, three factors were selected that in total 79% of the total variation was explained. The first and second factors were explained high percent of variation that including survival rate and plant height and number of lateral branches per plant, biomass, Plant height difference and Na+ concentration. Genotypes MCC1782, MCC197 ,MCC1703 ,MCC1568, MCC1573, MCC1737, MCC1209, MCC1516, MCC1493, MCC1832, MCC1957, MCC1721, MCC2016, MCC1704, MCC1641, MCC1815, MCC1775,MCC178, MCC1754, MCC1627, MCC1716, MCC1918, MCC1827 ,were selected as the superior genotype. According to the result of cluster analysis, the genotypes were classified in four clusters. The genotypes of the third and fourth clusters had a high average genotype compared to other clusters with the investigated traits. Due to variation in salt tolerance among chickpea genotype, it can be used in breeding programs to improve salt tolerance of chickpeas coltivars

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster analysis
  • Factor analysis
  • survival percentage
  • biomass
  • sodium
CAPTCHA Image