تجزیة ژنتیکی زودرسی در نخود (Cicer arietinum L.)با استفاده از تجزیة میانگین نسل‌ها

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• عزت کرمی ¹
• سید حسین صباغ‌پور ²
• محمدرضا نقوی ³
• محمد تائب ⁴

¹ دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج

² مرکز تحقیقات کشاورزی استان همدان

³ گروه بیوتکنولوژی دانشگاه تهران

⁴ گروه بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحرد علوم و تحقیقات تهران

10.22067/ijpr.v2i2.19036

چکیده

این آزمایش به منظور تعیین نحوة عمل ژن برای صفات تعداد روز تا 50درصد گل‌دهی، تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، وزن 100دانه، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه در بوته در نخود کابلی انجام گرفت. در این بررسی، ارقام ایرانی آرمان، هاشم و ارقام خارجی ILC588 ، ICCV2 و ILC3279 انتخاب و بصورت مستقیم با هم تلاقی داده شدند. چهار نسل حاصل از هر تلاقی (F1, F2, BC1, BC2) و والدین P1 و P2 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار کشت گردید. برای والدین (P1, P2) و نتاج نسل اول (F1) 15 بوته، برای نسل‌های تلاقی برگشتی BC1) و (BC2 30 بوته و برای نتاج نسل دوم (F2) 60 بوته در هر تکرار، برای تمام صفات مورد ارزیابی قرار گرفت. از آزمون مقیاس وزنی و کای‌مربع برای برآورد عمل ژن استفاده شد. در بیشتر تلاقی‌ها، کای‌مربع مدل سادة سه‌پارامتری افزایشی-غالبیت برای اغلب صفات به‌جُز ارتفاع بوته معنی دار شد که حاکی از حضور اثرات متقابل غیر آللی در توارث این صفات است. برای صفات تعداد روز تا 50درصد گل‌دهی، تعداد روز تا رسیدگی، تعداد غلاف در بوته و عملکرد دانه در بوته، هر دوی اثر ژنتیکی افزایشی [d] و غالبیت [h] معنی دار شد. حضور معنی دار اثر غالبیت[h] و اثرات متقابل غالبیت در غالبیت [l] با ارزش مقداری بالا در مدل‌ها‌ی برازش‌یافته برای این صفات، حاکی از اهمیت بیشتر اثرات ژنتیکی غیر افزایشی در توارث این صفات است، لذا انتخاب در نسل‌های اولیه برای این صفات، موفقیت‌آمیز نخواهد بود. برای صفات ارتفاع بوته و وزن 100دانه، اثرات ژنتیکی افزایشی نقش پُررنگ‌تری را ایفا می‌کنند. بدین لحاظ انتخاب در نسل‌های اولیه برای این صفات امیدوارکننده است.

کلیدواژه‌ها

• اثرات افزایشی
• اثرات غالبیت
• تجزیه میانگین نسل‌ها
• نخود

---