تأثیر تنش خشکی انتهای فصل و ترکیب‌های مختلف کشت مخلوط با جو بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود و باقلا

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

بخش اگرواکولوژی، دانشکده کشاورزی و منابع‌طبیعی داراب، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی انتهای فصل و ترکیب‌های مختلف کشت مخلوط با جو بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود و باقلا آزمایشی مزرعه‌ای به‌صورت اسپلیت‌پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 94-1393 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شیراز اجرا شد. در این آزمایش تنش خشکی به‌عنوان فاکتور اصلی (آبیاری مطلوب و تنش خشکی در مرحله شیری‌شدن دانه جو) و ترکیب‌های مختلف کشت مخلوط (کشت خالص نخود، باقلا، جو نیمروز و جو زهک و کشت مخلوط جو نیمروز+ نخود، جو نیمروز+ باقلا، جو زهک+ نخود و جو زهک+ باقلا با نسبت 1 به 1) به‌عنوان فاکتور فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی انتهای فصل صفات تعداد دانه در بوته، وزن100دانه و عملکرد دانه را در گیاه نخود به‌‎ترتیب به میزان‌های 40، 16 و 57‌درصد و در گیاه باقلا به‌‎ترتیب به میزان 32، 18 و 40‌درصد کاهش داد. در گیاه نخود بیشترین عملکرد زیستی و عملکرد دانه به‌‎ترتیب با 9916 و 1630‌کیلوگرم در هکتار در تیمار کشت خالص نخود و بیشترین میزان وزن100دانه با 5/25‌گرم و شاخص برداشت با 85/29‌درصد در تیمار کشت مخلوط جو نیمروز+نخود به‌دست آمد. در گیاه باقلا بیشترین میزان عملکرد زیستی و عملکرد دانه به‌‎ترتیب به میزان 11960 و 5175‌کیلوگرم در هکتار در تیمار کشت خالص باقلا و بیشترین شاخص برداشت با 58/45‌درصد در تیمارهای کشت مخلوط جو زهک+باقلا به‌دست آمد. بیشترین میزان نسبت برابری زمین ارقام جو، نخود و کل در تیمار کشت مخلوط جو زهک+نخود به‌‎ترتیب به میزان‌های 57/0، 83/0 و 4/1 و در گیاه باقلا در تیمار جو زهک+باقلا به میزان 51/0 در شرایط تنش خشکی به‌دست آمد. به طور کلی می‌توان نتیجه گرفت در شرایط تنش خشکی انتهای فصل رشد استفاده از نظام‌های کشت مخلوط نخود-جو و باقلا-جو راه حل مناسبی برای تولید بالاتر و پایدارتر این گیاهان نسبت به کشت خالص آنها می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Abdulahi, A., Nasrollahzadeh, S., Dabbagh Mohamadi Nasab, A., Zehtab Salmasi, S., and Pourdad, S.S. 2013. Study on effect of weed interference and nitrogen fertilizer on performance of chickpea in intercropping with wheat. Journal of Sustainable Agriculture and Production Science. 23: 85-100. (In Persian).
  2. Amiri Deh Ahmadi, S.R., Parsa, M., and Ganjeali, A. 2010. The effects of drought stress at different phenology stage on morphological traits and yield components of a chickpea (Cicer arietinum) under greenhouse conditions. Iranian Journal of Field Crops Research 8: 301-317. (In Persian with English Summary).
  3. Banik, P., Midya, A., Sarkar, B.K., and Ghase, S.S. 2006. Wheat and Chickpea intercropping systems in additive series experiment: advantages and smothering. Agronomy Journal 24: 324-332.
  4. Brooker, R.W., Bennett, A.E., Cong, W., Daniell, T.J., George, T.S., Hallett, D.D., Hawes, C.,. Lanneta, P.P.M., Jones, H.G., Karley, A.J., Li, L., McKenzie, B.M., Pakeman, R.J., Paterson, E., Schob, C., Shen, J., Squire, G., Watson, C.A., Zhang, C., Zhang, F., Zhang, J., and White, P.J. 2015. Improving intercropping: a synthesis of research in agronomy, plant physiology and ecology. New Phytologist 206: 107-117.
  5. Daneshnia, F., Amini, A., and Chaichi, M.R. 2015. Surfactant effect on forage yield and water use efficiency for berseem clover and basil in intercropping and limited irrigation treatments. Agricultural Water Management 160: 57-63.
  6. Dhima, K.V., Lithorgidis, A.S., Vasilakoglou, I.B., and Dordas, C.A. 2007. Competition indices of common vetch and cereal intercrop in two seeding ratio. Field Crops Research 100: 249-256.
  7. Diallo, A.T., Samb, P.I., and RoyMacauley, H. 2001. Water status and stomatal behaviour of cowpea, Vigna unguicalata (L.) Walp plants inoculated with two Glomus species at low soil moisture levels. European Journal of soil Biology 37: 187-
  8. El-Sherif, A., and Ali, M.M. 2015. Effect of deficit irrigation and soybean/maize intercropping on yield and water use efficiency. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences 44: 777-
  9. Emam, Y. 2007. Cereal Production.3rd Shiraz University Press. Shiraz. Pp:190. (In Persian).
  10. Fischer, R.A. 1999. Irrigated spring wheat and timing and amount of nitrogen fertilizer. Field Crops Research 33: 57-80.
  11. Foulkes, M.J., and Sylvester-Bradley, S.R. 2002. The ability of wheat cultivars to withstand drought in UK conditions: formation of grain yield. Journal of Agricultural Science 138: 153-
  12. Ganjali, A., and Nezami, A. 2008. Ecophysiology and Yield Barriers in Pulse Crops. In: Parsa and A. Bagheri (Eds.). Pulses. Jehad University of Mashhad Publisher. pp: 522. (In Persian).
  13. Getachew, A., Ghizaw, A., and Sinebo, W. 2006. Yield performance and land-use efficiency of barley and faba bean mixed cropping in Ethiopian high lands. European Journal of Agronomy 25:202-
  14. Gholinezhad, E., and Rezaei-Chiyaneh, E. 2014. Evaluation of grain yield and quality of black cuimin (Neglla sativa) in intercropping with chickpea (Cicer arietinum L.). Iranian Journal of Crop Science 16: 236-249. (In Persian with English Summary).
  15. Ghosh, P.K. 2004. Growth, yield, competition and economics of groundnut-cereal fodder intercropping system in the semi-arid tropics of India. Field Crops Research 88: 227-237.
  16. Gregory, P.J., Simmonds, L.P., and Pilbeam, C.J. 2000. Soil type, climatic regime and the response of water use efficiency to crop management. Agronomy Journal 928: 14-820.
  17. Hamzei, J., Seyedi, M., Ahmadvand, G., and Abutalebian, M.A. 2012. The effect of additive intercropping on weed suppression, yield and yield components of chickpea and barley. Journal of Crop Production and Processing 2: 43-56. (In Persian).
  18. Hamzei, J., and Seyedi, M. 2013. Evaluation of barley (Hordeum vulgare ) and chickpea (Cicer arietinum L.) intercropping systems using advantageous indices of interference conditions. Journal of Agriculture Science 6: 1-12. (In Persian with English Summary).
  19. Hamzei, J., and Seyedi, M. 2014. Study of canopy growth indices in mono and intercropping of chickpea and barley under weed competition. Journal of Sustainable Agriculture and Production 24: 75-90. (In Persian).
  20. Javanmard, A., Dabbagh Mohamadi Nasab, A., Javanshir, A., Moghaddam, M., and Janmohammadi, H. 2009. Forage yield and quality in intercropping of maze with different legumes as double-cropped. Journal of Food Agriculture and Environment 7: 163-166.
  21. Javanshir, A., DabbaghMohammadiNasab, A., Hamidi, A., and Gholipour, M. 2000. Ecology of I Jehad University of Mashhad Publisher. pp. 217. (In Persian).
  22. Jenani Oskoii, F., Nasrollahzadeh, S., and Shakiba, M.R. 2015. Effect of different intercropping patterns on yield and yield components of maize (Zea mays) and faba bean (Vicia faba L.). Biological Forume-An International Journal 7: 854-858.
  23. Koocheki, A., Hosseini, M., and Nassirri Mahallati, M. 1997. Crop Water R Jehad University of Mashhad Publisher. pp: 558. (In Persian).
  24. Lithourgidis, A.S., Dhima, K.V., Vasilakouglou, I.B., Dordas, C.A., and Yiakoulaki, M.D. 2007. Sustainable production of barley and wheat by intercropping common vetch. Agronomy for Sustainable Development 27: 95-99.
  25. Mazaheri, D. 1998. Intercropping. University of Tehran Press (Second Edition). Pp: 262. (In Persian).
  26. Morris, R.A., and Garrity, D.P. 1993. Resource capture and utilization in intercropping: water. Field Crops Research 34: 303-317.
  27. Rezvani Moghadam, P., and Moradi, R. 2013. Evaluating of planting date, biological fertilizer and intercropping on yield essence quantity of cumin (Cuminum cyminum) and fenugreek (Trigonella foenum-graecum L.). Iranian Journal of Field Crop Science. 43: 217-230. (In Persian with English Summary).
  28. Saman, M., Sepehri, A., Ahmadvand, G., and Sabaghpour, H. 2010. The effect of terminal drought on yield and yield components of five chickpea genotypes. Journal of Crop Science 41: 259-269. (In Persian).
  29. Tesfaye, K., Walker, S., and Tsubo, M. 2006. Radiation interception and radiation use effiiency of three grain legumes under water deficit conditions in a semi-arid environment. European Journal of Agronomy 25: 60-
  30. Tsubo, M., Mukhala, E., Ogindo, H.O., and Walker, S. 2003. Productivity of maize- bean intercropping in a semi-arid region of south Africa. Available on website http://www.worg.za
  31. Ullah, A., Bakht, J., Shafi, M., and Islam, W.A. 2002. Effect of various irrigation levels on different chickpea varieties. Asian Journal of Plant Science 4: 355-357.
  32. Undie, U.L., Uwah D.F., and Attoe, E.E. 2012. Effect of intercropping and crop arrangment on yield and productivity of late season maize/soybean mixtures in the humid environment of south southern Nigeria. Journal of Agriculture Science 4: 37-
  33. Vasilakouglou, I., Dhima, K., Lithorgidis, A., and Eleftherohorinos, I. 2008. Competitive ability of winter cereal common vetch intercrops against sterile oat. Experimental Agriculture 44: 509-520.
  34. Wang, Z., Jin, X., Bao, X., Zhao, J., Sun, J., Christie, P., and L. LI. 2014. Intercropping enhances productivity and maintains the most soil fertility properties relative to sole cropping. PLoS One. 9: e113984.
  35. Zhu, J.K. 2002. Salt and drought stress signal transduction in plants. Annual Reviews Plant Biology. 53: 247-316.
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 03 خرداد 1395
  • تاریخ پذیرش: 03 خرداد 1395
  • تاریخ اولین انتشار: 01 دی 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار