بررسی صفات و تحمل به خشکی در ژنوتیپ‌های لوبیای معمولی (Phaseolus vulgaris L.) تحت شرایط نرمال و تنش خشکی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تهران

چکیده

به‌منظور بررسی تنوع ژنتیکی و تعیین تنوع فنوتیپی و رابطه عملکرد دانه در بوته با سایر صفات مورد بررسی تحت تنش خشکی آزمایشی با 35‌ژنوتیپ لوبیا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی در مزرعه آموزشی-پژوهشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه تهران در سال زراعی 92-1391 اجرا گردید. نتایج تجزیه‌های آماری نشان داد که بین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مورد بررسی اختلاف معنی‌داری وجود داشت که دال بر وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ‌ها بود. با توجه به نتایج حاصل از همبستگی‌های فنوتیپی، رگرسیون مرحله‌ای، تجزیه علیت در هر دو شرایط نرمال و تنش، صفات وزن دانه با غلاف، عملکرد بیولوژیک، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، از جمله صفات مهم و تأثیرگذار بر عملکرد دانه بودند و می‌توان با گزینش و به‌نژادی برای این صفات، عملکرد دانه در بوته را به نحو مطلوبی افزایش داد. بر اساس تجزیه به عامل‌ها در هر دو شرایط پنج عامل شناسایی شدند که در مجموع تحت شرایط نرمال 76/83 و تحت شرایط تنش 08/79‌درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. در ارزیابی تحمل به خشکی شاخص‌های میانگین بهره‌وری، میانگین هندسی بهره‌وری، میانگین هارمونیک بهره‌وری و شاخص تحمل به تنش که بیشترین همبستگی معنی‌دار را با عملکرد در شرایط نرمال و تنش داشتند، به‌عنوان شاخص‌های برتر برای غربال ژنوتیپ‌های متحمل معرفی شدند. بر اساس نمودار بای‌پلات ترسیم‌شده با استفاده از نُه شاخص تحمل به خشکی و عملکرد در شرایط نرمال و تنش، ژنوتیپ‌های 25، 27 و 28 به‌عنوان ژنوتیپ‌های متحمل با عملکرد بالا و ژنوتیپ‌های 7، 10، 22 و 23 به‌عنوان ژنوتیپ‌های حساس به خشکی معرفی شدند.

کلیدواژه‌ها


1. Adams, M.W. 1982. Plant architecture and yield breeding. Iowa State Journal of Research 56(3): 225-254.
2. Albayrak, S., and Tongel, O. 2006. Path analysis of yield and yield-related traits of common vetch (Vicia sativa L.) under different rainfall conditions. Journal of Faculty of Agriculture OMU 21: 27-32.
3. Amini, A., Bihamta, M.R., and Abdmishani, C. 2002. Genetic diversity between difference traits in common bean (Phaseolus vulgaris L.). Iranian Journal of Agricultural Sciences, Agricultural Economics and Development 33: 605-615. (In Persian with English Summary).
4. Bennett, J.P., Adams, M.W., and Burga, C. 1997. Pod yield component variation and inter correlation in Phaseolus vulgaris as affected by planting density. Journal of Crop Science 17: 73-75.
5. Blum, A. 1988. Plant Breeding for Stress Environments. CRC Press Florida. 212 pp.
6. Bouslama, M., and Schapaugh, W.T. 1984. Stress tolerance in soybean. Part 1: evaluation of three screening techniques for heat and drought tolerance. Journal of Crop Science 24: 933-937.
7. Dursum, A. 2007. Variability, heritability and correlation studies in bean genotypes. World Journal of Agricultural Sciences 3(1): 12-16.
8. Ebrahimi, M., Bihamta, M.R., Hosein-Zadeh, A., and Khialparast, F. 2011. Evaluation of relation of grain yield with important agronomic traits of white bean (Phaseolus vulgaris L.) using different analyses methods under normal and water stress conditions. Journal of Crops Improvement 13(2): 27-40. (In Persian with English Summary).
9. Fernandez, G.C.J. 1992. Effective selection criteria for assessing plant stress tolerance. In: C.G. You (Ed.). Adaptation of Food Crop to Temperature and Water Stress. AVRRDC, Hanhua, Taiwan, PP. 257-270.
10. Fischer, R.A., and Maurer, R. 1978. Drought resistance in spring wheat cultivars: I. Grain yield responses. Australian Journal of Agricultural Research 29: 895-97.
11. Gavuzzi, P., Rizza, F., Palumbo, M., Campaline, R.G., Ricciardi, G.L., and Borghi, B. 1997. Evaluationof field and laboratory of drought and heat stress in winter cereals. Canadian Journal Plant Science 77: 523-531.
12. Golestani, S.A., and Assad, M.T. 1998. Evaluation of four screening techniques for drought resistance and their relationship to yield reduction ratio in wheat. Euphytica 103: 293-299. (In Persian with English Summary).
13. Kaiser, H.F. 1970. A second generation Little Jiffy. Psychometrika 35: 401-415.
14. Karasu, A., and OZ, M. 2010. A study on coefficient analysis and association between agronomical characters in dry bean (Phaseolus vulgaris L.). Bulgarian Journal of Agricultural Science 16(2): 203-211.
15. Keshavarznia, R., Mohammadi, B., and Abbasi, A. 2013. Evaluation of genetic diversity of common bean by using morphological traits in under two normal and drought stress condition. Iranian Journal of Crop Science 44(2): 305-315. (In Persian with English Summary).
16. Khaghani, Sh., Bihamta, M.R., Changizi, M., Dori, H.R., Khaghani, Sh., Bakhtiari, A., and Safapour, M. 2009. Compare quantitative and quality traits in white and red bean in common irrigation and drought stress. Journal of Environmental Stress in Plant Science 1(2): 169-181. (In Persian with English Summary).
17. Kristin, A.S., Senra, R.R., Perez, F.I., Enriques, B.C., Gallegos, J.A.A., Vallego, P.R., Wassimi, N., and Kelley, J.D. 1997. Improving common bean performance under drought stress. Journal of Crop Science 37: 43-50.
18. Ludlow. M., and Munchow, R.C. 1990. A critical evaluation of traits for improving crop yield in water limited environments. Advances in Agronomy 43: 107-153.
19. Majnoun Hossini, N. 2008. Grain Legume Prudction. Jahad Daneshgahi Universib of Tehran. 283 pp. (In Persian with English Summary).
20. Manivannan, P., Jaleel, C.A., Kishorekumar, A., Sankar, B., Somasundaram, R., and Panneerselvam, R. 2008. Protection of (Vigna unguiculata L.) Walp. plants from salt stress by paclobutrazol. Colloids and surfaces. Biointerfaces 61(2): 315-318.
21. Mc Clean, P., Kami, J., and Gepts, P. 2004. Genomic and genetic diversity in common bean. In: R.F. Wilson, H.T. Stalker and E.C. Brummer (Eds.). Legume Crop Genomic. AOCS Press, Champaigh. 60-82.
22. Narouie Rad, M., and Aghaie, M. 2008. Genetic variation in some phenological and morphological traits masses of hot and dry lentils. Journal of Agriculture Research and Development 74(4): 40-48. (In Persian with English Summary).
23. Naseh-Ghafoori, I., Bihamta, M.R., Afzali, M., and Dori, H. 2012. Comparison of seed yield and related traits in common bean (Phaseolus vulgaris L.) varieties under normal and water deficit conditions. Iranian Journal of Pulses Research 3(1): 93-104. (In Persian with English Summary).
24. Rosielle , A.A., and Hambilin, J. 1981. Theoretical aspects of selection for yield in stress and non-stress environments. Journal of Crop Science 21: 43-46.
25. Sabokdast, M., and Khyalparast, F. 2007. A study of relationship between grain yield and yield components in common bean cultivars (Phaseolus vulgaris L.). Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural of Resource 11 (42): 123-134. (In Persian with English Summary).
26. Safapour, M., Khaghani, Sh., Amir Abadi, M., Teymori, M., and Bezian, M.K. 2009. Compared the effects of water stress on agronomic traits and phenology of white beans. Findings of Modern Agricultural 4: 367-378. (In Persian with English Summary).
27. Santalla, M., Eseribano, M.R., and Ron, A.M. 1993. Correlations between agronomic and immature pod characters in population of French bean. Abstract Plant Breeding 63(4): 495.
28. Shafiee Khorshidi, M., Bihamta, M.R., Khialparast, F., and Naghavi, M.R. 2012. Comparison of some common bean (Phaseolus vulgaris L.) genotypes for drought tolerance. Iranian Journal of Field Crop Science 44(1): 95-107. (In Persian with English Summary).
29. Sharma, D., and Jodha, N.S. 1984. Pulse production in semi-arid region of India. Proceedings of Pulses Production, Constraints and Opportunities. pp. 241-265.
30. Upadhyaya, H.D., Bramel, P.J., and Singh, S. 2001. Development of a chickpea core collection using geographic distribution and quantitative traits. Journal of Crop Sciences 41: 206-210.
CAPTCHA Image