بررسی برخی خصوصیات کمّی و کیفی نخود زراعی (Cicer arietinum L.) رقم عادل تحت تأثیر نیتروژن و آبیاری تکمیلی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• ارازقلی خوجم لی
• علی نخ‌زری ‌مقدم
• مهدی ملاشاهی
• لیلا آهنگر

گروه اگروتکنولوژی، دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

10.22067/ijpr.v10i2.70012

چکیده

به‌منظور بررسی تأثیر نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر صفات کمّی و کیفی نخود زراعی رقم عادل، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه دانشگاه گنبد کاووس در سال زراعی95-1394 اجرا گردید. عامل نیتروژن در سه سطح شامل عدم مصرف نیتروژن و مصرف 25 و‌50‌کیلوگرم نیتروژن در هکتار و عامل آبیاری در سه سطح شامل بدون آبیاری و آبیاری تکمیلی در مرحله گلدهی و آبیاری تکمیلی در مراحل گلدهی+پُرشدن دانه بود. اثر نیتروژن و آبیاری تکمیلی بر صفات مورد بررسی به‌‎جُز وزن100دانه و درصد پروتئین معنی‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه از تیمار مصرف‌50‌کیلوگرم نیتروژن با 3287‌کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که با تیمار مصرف 25‌کیلوگرم اختلاف معنی‌داری نداشت. بیشترین عملکرد دانه از تیمار آبیاری در مراحل گلدهی+پُرشدن دانه با 3218‌کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد که با تیمار آبیاری در مرحله گلدهی اختلاف معنی‌داری نداشت. حداکثر و حداقل عملکرد پروتئین به‌ترتیب به تیمار مصرف‌50‌کیلوگرم نیتروژن در هکتار و تیمار عدم مصرف نیتروژن تعلق داشت. بیشترین عملکرد پروتئین با 743‌کیلوگرم در هکتار به تیمار آبیاری در مراحل گلدهی و پُرشدن دانه تعلق داشت و کمترین آن با 581‌کیلوگرم به تیمار عدم آبیاری مربوط بود. در مجموع، مصرف 25‌کیلوگرم نیتروژن در هکتار و آبیاری در مراحل گلدهی+پُرشدن دانه حداکثر عملکرد را تولید کرد.

کلیدواژه‌ها

• پُرشدن دانه
• تشکیل غلاف
• عملکرد پروتئین
• وزن دانه

---

مراجع

1. Amini, Z., Parsa, M., Nasiri Mahallati, M., and Bannayan Aval, M. 2017. Effect of defoliation on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum) under different amount of nitrogen fertilizer and irrigation regimes. Iranian Journal of Pulses Research 8(1): 9-21. (In Persian with English Summary).
2. Amiri, S.R., Parsa, M., Bannayan Aval, M., Nassiri Mahallati, M., and Deihimfard, R. 2015.Effect of irrigation and nitrogen fertilizer levels on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum) under Mashhad climatic conditions. Iranian Journal of Pulses Research 6(1): 66-77. (In Persian with English Summary).
3. AOAC “Official Methods of Analysis of the Association of Official Agricultural Chemists”. 2003. (17^th E 2^nd Revision). AOAC International, Gaithersburg, MD, USA.
4. Ataei Somagh, H., Habibi, H., and Fotokian, M.H. 2017. Effects of irrigation period and surfactant application on some yield and morphological characteristics of chickpea genotypes (Cicer arietinum). Environmental Stresses in Crop Sciences 10(1): 31-44. (In Persian with English Summary).
5. Bilsborrow, P.E., Evans, E.J., and Zhao, F.J. 1993. The influence of spring nitrogen on yield components. Journal of Agricultural Science 120: 219-224.
6. Ehdaei, B., Shakiba, M., and Waines, J. 2001. Sowing date and nitrogen input impudence nitrogen-use efficiency in spring bread and durum wheat genotypes. Journal of Plant Nutrition 24: 899-919.
7. Emam, Y., Shekoofa, A., Salehi, F., and Jalali, A.H. 2010. Water stress effects on two common bean cultivars with contrasting growth habits. American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Sciences 9(5): 495-499.
8. Gaur, P.M., Tripathi, S., Gowda, C. L.L., RangaRao, G.V., Sharma, H.C., Pande, S., and Sharma, M. 2010. Chickpea Seed Production Manual. Patancheru 502 324, Andhra Pradesh, India: International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics 28 pp.
9. Ghobadi, M., Salahi, H., Ghobadi, M.E., and Mansoorifar, S. 2014. The effect of supplementary irrigation and methods of nitrogen application on grain yield and its components in chickpea (Cicer arietinum). Agricultural Water Management 16(3): 585-598. (In Persian with English Summary).
10. Giller, K.E. 2004. Emerging Technologies to Increase the Efficiency of Use of Fertilizer N In: A.R. Mosier, J.K. Syers and J.R. Freney (Eds.). Agriculture and the Nitrogen Cycle. Island Press, pp: 35-51.
11. Hasanvand, M.S., Ayneband, A., Rafiee, M., Mojadam, M., and Rasekh, A.R. 2014. Effects of supplemental irrigation and super absorbent polymer on yield and seed quality of safflower (Carthamus tinctorius) under dry-farming conditions. Bulletin of Environment, Pharmacology and Life Sciences 3(12): 174-185.
12. Information Technology and Relationship Center of Jihad Keshavarzi Ministry. 2017. Production of Crops in 2015-2016. 80 p.
13. Jalota, S.K., Sood, A., and Harman, W.L. 2006. Assessing the response of chickpea (Cicer aeritinum) yield to irrigation water on two soils in Punjab (India): A simulation analysis using the CROPMAN model. Agricultural Water Management 79: 312-320.
14. Kashfi, S.M.H., Majnoun Hosseini, N., and Zeinali Khaneghah, H. 2011. Effect of plant density and starter nitrogen fertilizer on yield and yield components of chickpea (Cicer arietinum cv. Kourosh) at Karaj conditions. Iranian Journal of Pulses Research 1(2): 11-20.
15. Maleki, A., Pournajaf, M., Naseri, R., Rashnavadi, R., and Heydari, M. 2014. The effect of supplemental irrigation, nitrogen levels and inoculation with Rhizobium bacteria on seed quality of chickpea (Cicer arietinum) under rainfed conditions. International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences 3(6): 902-909.
16. Mousavi, S.K., and Shakarami, G. 2009. Effects of supplemental irrigation on chickpea (Cicer arietinum) yield in low rain condition. Electronic Journal of Crop Production 1(4): 99-113. (In Persian with English Summary).
17. Naseri, R., Rahimi, M.J., Siyadat, S.A., and Mirzaei, A. 2011. The effects of supplementary irrigation and different plant densities on morphological traits, yield and its components and protein content of chickpea (Cicer arietinum) in Sirvan region in Ilam province. Iranian Journal of Pulses Research 6(1): 78-91. (In Persian with English Summary).
18. Nouriyani, H. 2015. Effects of nitrogen on yield, yield components and some quality characteristics of two cultivars of rapeseed (Brassica napus). Journal of Crop Production and Processing 5(16): 233-241.
19. Oweis, T., and Hachum, A. 2005. Water Harvestig and Supplement a Irrigation for Improved Water Productivity of Dry Farming Systems in West Asia and North A "New Directions for a Diverse Planet". Proceedings of the 4^th International Crop Science Congress, 26 Sep- 1 Oct 2004, Brisbane, Australia.
20. Palta, J.A., Nandwal, A.S., Kumari. S., and Turner, N.C. 2005. Foliar nitrogen applications increase the seed yield and protein content in chickpea (Cicer arietinum) subject to terminal drought. Australian Journal Agricultural Research 56(2): 105-112.
21. Parsa, M., Ganjali, A., Rezaeian Zadeh, E., and Nezami, A. 2011. The effect of supplemental irrigation on yield and growth indices of three chickpea cultivars in Mashhad. Iranian Journal of Field Crops Research 9)3:( 310-321. (In Persian with English Summary).
22. Rafiq, M.A., Ali, A., Malik, M.A., and Hussain, M. 2010. Effect of fertilizer levels and protein contents of autumn plant maize. Pakistan Journal of Agricultural Sciences 47: 201-208. (In Persian with English Summary).
23. Ramroodi, M., Galavi, M., and Nakhzari Moghaddam, A. 2008. Evaluation of yield and yield components of some lentil genotypes to different planting dates. Agricultural Research (Water, Soil and Plant in Agriculture) 8(2): 69-77. (In Persian with English Summary).