اثر دیاتومیت بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arietinum L.) تحت رژیم‌های مختلف آبیاری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران

2 ایستگاه تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گناباد، مرکز تحقیقات آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، گناباد، ایران

چکیده

تنش رطوبتی از مهم‌ترین عوامل کاهش‌دهنده عملکرد نخود محسوب می‌شود. در این راستا به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد دیاتومیت به‌عنوان ترکیبی که باعث کاهش اثرات سوء تنش رطوبت می‌شود، بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود تحت رژیم‌های مختلف آبیاری، آزمایشی در سال زراعی 97-1396 در شهر خواف انجام شد. این پژوهش به‌صورت کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. عامل اصلی رژیم‌های مختلف آبیاری شامل پنج سطح (دیم، آبیاری کامل، یک نوبت آبیاری در مرحله رویشی، یک نوبت آبیاری در مرحله زایشی، دو نوبت آبیاری شامل مرحله رویشی و زایشی) و عامل فرعی مقادیر دیاتومیت در سه سطح (صفر، 3.5 و هفت تن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تغییر رژیم آبیاری از آبیاری کامل به دیم موجب کاهش در صفات کمی مورد بررسی شد، به‌طوری‌که کمترین مقدار عملکرد دانه (318.54 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد بیولوژیک (725.44 کیلوگرم در هکتار) در تیمار دیم به دست آمد. کاربرد دیاتومیت تحت رژیم‌های مختلف کم‌آبیاری تمامی صفات مورد ارزیابی و عملکرد دانه را افزایش داد. بیشترین عملکرد دانه در (1745.67 کیلوگرم در هکتار) در تیمار آبیاری در مرحله رویشی و زایشی و مصرف هفت تُن در هکتار دیاتومیت به دست آمد و کمترین مقدار (363.97 کیلوگرم در هکتار) آن در تیمار دیم و بدون کاربرد دیاتومیت ثبت گردید. همچنین کاربرد هفت تُن در هکتار دیاتومیت نسبت به تیمار عدم کاربرد دیاتومیت به ترتیب باعث افزایش 29، 29، 77 و 39 درصدی عملکرد دانه در رژیم‌های آبیاری شامل دیم، یک نوبت آبیاری در مرحله رویشی، یک نوبت آبیاری در مرحله زایشی، دو نوبت آبیاری شامل مرحله رویشی و زایشی شد. بر اساس نتایج اثرات متقابل در تیمار آبیاری در مرحله رویشی و زایشی و سایر تیمارهای کم‌آبیاری شامل آبیاری در مرحله رویشی، آبیاری در مرحله زایشی و دیم کاربرد 5/3 تن در هکتار دیاتومیت با کاربرد هفت تن در هکتار دیاتومیت در همه صفات موردبررسی در یک گروه آماری قرار گرفت، بنابراین می‌توان گفت کاربرد 5/3 تن در هکتار دیاتومیت مناسب‌ترین مقدار در افزایش عملکرد نخود تحت رژیم‌های کم‌آبیاری است. به‌طورکلی نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد دیاتومیت در شرایط کمبود آب از طریق کاهش اثرات سوء ناشی از کمبود رطوبت، باعث بهبود عملکرد دانه گیاه نخود شد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع

  1. Abdalla, M. 2010. Sustainable effects of diatomite on the growth criteria and phytochemical contents of Vicia faba Agriculture and Biology Journal of North America 1(5): 1076-1089.
  2. Abdalla, M. 2011. Beneficial of diatomite on the growth, the biochemical contents and polymorphic DNA in Lopinus albus plants grown under water stress. Agriculture and Biology Journal of North America 2(2): 207-220.
  3. Abhari, A., and Haresabadi, B. 2017. The effect of super absorbent on yield and yield components of chickpea under season terminal drought stress conditions. Journal of Crop Production 10(1): 191-202.
  4. Anwar, M.R., Makenzie, B.A., and Hill, G.D. 2003. Phenology and growth response to irrigation and sowing date of Kabuli chickpea (Cicer arietinum ) in a cool temperate sub humid climate. Journal of Agricultural Science 141: 273-284.
  5. Benjamin, J.G., and Nielsen, D.C. 2006. Water deficit effects on root distribution of soybean, field pea and chickpea. Field Crops Research 97: 248-253.
  6. Chaiechi, M., Rostamzadeh, M., and Esmaielian, K.S. 2004. Examination for resistance of black chickpea genotypes to drought stress under different irrigation regimes. Journal of Agricultural Science & Natural Resource 10: 126-135. (In Persian with English Summary).
  7. Dehahmadi, R., Parsa, M., and Ganejali, A. 2010. Effect of drought stress on phenological characteristics and yield component on chickpea in green house. Iranian Journal of Field Crops Research 8(1): 157-166. (In Persian).
  8. Eivazi, A., Taghikhani, H., Shiralizade, S.H., Rezayi, M., and Mousavi, S.H. 2012. Evaluation of response of chickpea genotypes to water deficit at different growth stages by using drought tolerance indices. Iranian Journal of Pulses Research 3(1):81-92. (In Persian with English Summary).
  9. Fang, X., Turner, N.C., Yan, G., and Siddique, K.H.M. 2010. Flower numbers, pod production, pollen viability, and pistil function are reduced and flower and pod abortion increased in chickpea (Cicer arietinum ) under terminal drought. Journal of Experimental Botany 61: 335-345.
  10. Gholamizali, A., Ehsanzade, P., and Razmjoo, J. 2016. Effects of seed priming and irrigation regimes on grain yield and components of spring and autumn sown Hashem chickpea genotype in northern Lorestan. Iranian Journal of Field Crop Science 47(1): 119-130. (In Persian).
  11. Goldani, M., and Rezvani-Moghaddam, P. 2007. The effect of different irrigation regimes and planting dates on phenological characteristics and growth indices of three chickpea (Cicer arietinum) genotypes under rain fed and irrigated condition in Mashhad. Journal of Agricultural Science & Natural Resource 14: 229-242. (In Persian with English Summary).
  12. Hajirasouli, F. 2018. Effect of different levels of moisture and diatomite on growth characteristics and yield of common millet in Birjand region. MThesis. University of Birjand, Birjand.
  13. Hanan, M.H., Nadia, A.M., and Salem, 2014. Phisiological effects of diatomaceous earth on Mentha viridis plants grown under drought condition. Scientific Journal Flowers & Ornamental Plants 1(2):105-115.
  14. Jalota, S.K., Anil, K., and Harman, W.L. 2006. Assessing the response of chickpea (Cicer arietinum) yield to irrigation water on two soils in Punjab (India): A simulation analysis using the CROPMAN model. Agricultural Water Management 79: 312-
  15. Keshavarz, L., Farahbakhsh, H., and Golkar, H. 2012. The effects of drought stress and super absorbent polymer on morphophysiological traits of pearl millet (Pennisetum glaucum). International Research Journal of Applied and Basic Science 3(1): 148-154.
  16. Khalili-Mahalleh, J., Heidari-Sharifabad, G., Nourmohammadi, F., Darvish, I., Majidi-Haravan, E., and Valizadegan, E. 2011. Effect of superabsorbent polymer (Tarawat A200) on forage yield and qualitative characters in corn under deficit irrigation condition in Khoy zone (Northwest of Iran). Advanced in Environmental Biology 5(9): 2579-2587.
  17. Khazai, H.R., and Kafi, M. 2003. Effect of drought stress on root growth and dry matter partitioning between roots and shoots of winter wheat. Iranian Journal of Field Crops Research 1(1): 33-41. (In Persian).
  18. Kumar, J., and Abbo, S. 2001. Genetics of flowering time in chickpea and its bearing on productivity in semi-arid environments. Advances in Agronomy 72: 107-138.
  19. Leport, L., Turner, N.C., French, R.J., Barr, M.B., Dude, R., Davies, S.L., Tennant, D., and Siddique, K.H.M. 1999. Physiological response of chickpea genotypes to terminal drought in a Mediterranean type environment. European Journal Agronomy 11(3): 279- 291.
  20. Leport, L., Turner, N.C., Davies, S.L., and Siddique, K.H.M. 2006. Variation in pod production and abortion among chickpea cultivars under terminal drought. European Journal of Agronomy 24: 236-246.
  21. Liu, F., Jensen, C.R., and Andersen, M.N. 2004. Drought stress effect on carbohydrate concentration in soybean leaves and pods during early reproductive development: its implication in altering pod set. Field Crops Research 86: 1-13.
  22. Malhorta, R.S., Singh, K.B., and Saxena, M.C. 1997. Effect of irrigation on winter-sown chickpea in a Mediterranean environment. Journal of Agronomy and Crop Science 178: 237-
  23. Mohammadi, Q.H., Ghasemi-Golezani, K., Javanshir, A., and Moghaddam, M. 2007. The effect of water limitation on yield of three chickpea. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resource 2: 109-120. (In Persian with English Summary).
  24. Rafiolhosseini, M., Salehi, F., and Mazhari, M. 2016. The effect of drought stress intensity and stage on agronomic characteristics of two common Bean, Desert Ecosystem Engineering Journal 5(11): 45-56. (In Persian with English Summary).
  25. Ravi, N., Sharma, H.M., Singh, R.N.P., and Nandan, R. 2008. Response of late-sown chickpea to irrigation and foliar nutrition in calcareous soil. Journal of Applied Biology & Biotechnology 4: 5-
  26. Rezvani-Moghadam, P., and Sadeghi-Samarjan, R. 2010. Effect of sowing dates and different irrigation regimes on morphological characteristics and grain yield of chickpea (Cicer arietinum). Iranian Journal of Field Crops Research 6(2): 315-325. (In Persian).
  27. Sabaghpour, S.H., Sharifi, A., and Aradatmand-Asli, D. 2019. The effect of biological and chemical nitrogen fertilizer on yield and yield components of improved chickpea varieties under rainfed conditions. Iranian Journal of Pluses Research 10(2): 49-61. (In Persian with English Summary).
  28. Saman, M., Sepehri, A., Ahmadvand, G., and Sabaghpour, H. 2011. The effect of drought stress in the end of the season on yield and yield components of five genotypes of chickpea. Iranian Journal of Field Crop Science 41(2): 259-269. (In Persian with English Summary).
  29. Savvas, D., Giotis, D., Chatzieustratiou, E., Bakea, M., and Patakioutas, G. 2009. Silicon supply in soiless cultivations of zucchini alleviates stress induced by salinity and powdery mildew infections. Enviromental and Experimental Botany 65: 11-17.
  30. Singh, D.P., Singh, P., Sharma, H.C., and Turner, N.C. 1987. Influence of water deficit on the water relations, canopy gas exchange and yield of chickpea (Cicer arietinum). Field Crops Research 16: 231-241.
  31. Soltani, A., Khooie, F.R., Ghassemi-Golezani, K., and Moghaddam, M. 2001. A simulation study of chickpea crop response to limited irrigation in a semiarid environment. Agriculture Water Management 49: 225-237.
  32. Turner, N.C. 2003. Adaptation to drought: lessons from studies with chickpea. Indian Journal of Plant Physiology 2: 11-
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار