اثر تاریخ کاشت بر کیفیت علوفه و عملکرد دانه چهار اکوتیپ خلر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین صبوری فرد ¹
• حامد کشاورز ²

¹ گروه علوم کشاورزی، دانشگاه فنی و حرفه‌ای، تهران، ایران

² گروه زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران

10.22067/ijpr.v14i1.2202-1024

چکیده

به منظور ارزیابی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد علوفه و دانه چهار اکوتیپ داخلی و خارجی خلر، آزمایشی در سال زراعی 1400-1399 در مزرعه‌­ای در منطقه شهریار تهران انجام شد. تیمارهای آزمایشی به صورت فاکتوریل و در قالب طرح بلوک­‌های کامل تصادفی در سه تکرار قرار گرفتند. تیمارهای آزمایشی شامل سه سطح تاریخ کاشت (27 اسفند، 17فروردین و 9 اردیبهشت) و چهار اکوتیپ خلر (سوریه، اتیوپی، اشنویه و مشهد) بودند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد اثر اکوتیپ، تاریخ کاشت و اثر متقابل آن­‌ها برای اکثر صفات مورد بررسی معنی­‌دار بود. عملکرد علوفه خلر تحت تأثیر تاریخ کاشت معنی­‌دار شد و بیشترین عملکرد علوفه در تاریخ کاشت 27 اسفند ماه در اکوتیپ اتیوپی به‌دست آمد. بیشترین درصد ماده آلی، قند­های محلول و فیبر خام در تاریخ کشت اردیبهشت به‌دست آمد، اما درصد پروتئین و شاخص سطح برگ در تاریخ کاشت فروردین بیشترین مقدار را داشتند. در بین ارقام نیز از نظر خصوصیات زراعی تفاوت آماری وجود داشت، به‌­طوری‌که بیشترین تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و عملکرد دانه در رقم مشهد حاصل شد. وجود اثر متقابل معنی­دار در صفات فوق بیانگر این موضوع است که اکوتیپ­‌های مختلف در تاریخ کاشت‌­های متفاوت واکنش متفاوتی دارند. نتایج این تحقیق نشان داد که تأخیر در کاشت به علت تغییرات درجه حرارت سبب تسریع نمو ارقام، نقصان سطح فتوسنتزکننده، گلدهی زودهنگام و در نتیجه کاهش عملکرد دانه گردید. 

کلیدواژه‌ها

• پروتئین
• خلر
• شاخص سطح برگ
• فصل کشت
• عملکرد و اجزای عملکرد

موضوعات

• زراعت

---

مراجع

1. Apeyuan, K., Nwankiti, A., Oluma, O., Ekefan, E. 2017. Effect of different sowing dates on disease initiation and development of roselle (Hibiscus sabdariffa) leaf spot disease caused by Coniella musaiensis Var. hibisci in Makurdi, Central Nigeria. Journal of Geoscience Environment and Protection 5: 94-101. https://doi.org/10.4236/gep.2017.511007
2. Asadpour, S., Madani, H., Nour Mohammadi, Gh., Majidi Heravan, I., and Heidari Sharif Abad, H. 2020. Improving maize yield with advancing planting time and nano-silicon foliar spray alone or combined with zinc. Silicon 14(5):1-9. Online Availabe. https://doi.org/10.1007/s12633-20-00815-5.
3. Atıs, I., and Acıkalın, S. 2020. Yield, quality and competition properties of grass pea and wheat grown as pure and binary mixture in different plant densities. Turkish Journal of Field Crops 25(1): 18-25. https://doi.org/10.17557/tjfc.737476.
4. Bhandari, B., Shrestha, J., and Tripathi, M.P. 2018. Productivity of maize (Zea mays) as affected by varieties and sowing dates. International Journal of Applied Biology 2(2): 13-19.
5. Din, J., Khan, S.U., Ali, I., and Gurmani, A.R. 2011. Physiological and agronomic response of canola varieties to drought stress. The Journal of Animal and Plant Sciences 21(1): 78-82.
6. Faraji,, Latifi, M., Aghajani, A., and Rahnama, K. 2006. Effects of some agronomy factors on phonology stage, vegetative characters, and incidence of Scleroti niastem rot in two genotypes of canola in Gonbad area. Journal of Agriculture and Natural Resources 13: 56-68. (In Persian with English Summary).
7. Faramarzi, A., Seyedin, S., Mohbali Poor, N., and Shahrokhi, S. 2012. Study of sowing date on yield and components of Cotton varieties (Gossypium hirsutum) yield of in Miandeh region. Journal of Research in Agronomy Science 16(4): 27-38. (In Persian with English Summary).
8. Hojjat, S.S. 2020. Effects of TiO2 Nanoparticles on Germination and Growth Characteristics of Grass Pea (Lathyrus sativus) Seed under Drought Stress. Nanotechnol Russia 15: 204-211. https://doi.org/10.1134/S199507802002010X
9. Keshavarz Mirzamohammadi, H., Modarres-Sanavy, S.A.M., Sefidkon, F., Mokhtassi-Bidgoli, A., and Mirjalili M.H. 2021. Irrigation and fertilizer treatments affecting rosmarinic acid accumulation, total phenolic content, antioxidant potential and correlation between them in peppermint (Mentha piperita). Irrigation Science 39:671-683: https://doi.org/10.1007/s00271-021-00729-z
10. Keshavarz, H., Modarres-Sanavy, S.A.M., and Mahdipour Afra, M. 2018. Organic and chemical fertilizer affected yield and essential oil of two mint species. Journal of Essential Oil-Bearing Plant 21(6): 1674-1681. https://doi.org/10.1080/0972060X.2018.1497545
11. Khan, A.A., Hussain, A., Ganai, M.A., Sofi, N.R., and Talib Hussain, S. 2018. Yield, nutrient uptake and quality of sweet corn as influenced by transplanting dates and nitrogen levels. Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry 7(2): 3567-3571.
12. Lambein, F., Travella, S., Kuo, Y.H., Montagu, M.V., and Heijde, M. 2019. Grass pea (Lathyrus sativus): orphan crop, nutraceutical or just plain food?. Planta 250: 821-838. https://doi.org/10.1007/s00425-018-03084-0
13. Liu, B., Qu, D., and Liu, J. 2020. Light enrichment, flowering asynchrony and reproduction success in two field-grown soybeans in Northern China. Legume Research 43(2): 241-246.
14. Llorent-Martínez, E.J., Zengin, G., Fernández-de Córdova, M.L., Bender, O., Atalay, A., Ceylan, R., Mollica, A., Mocan, A., Uysal, S., Guler, G.O., and Aktumsek, A. 2017. Traditionally used Lathyrus species: phytochemical composition, antioxidant activity, enzyme inhibitory properties, cytotoxic effects, and in silico studies of L. czeczottianus and L. nissolia. Front Pharmacol 8: https://doi.org/10.3389/fphar.2017.00083
15. Marghali, S., Touati, A., Gharbi, M., Sdouga, D., and Trifi-Farah, N. 2016. Molecular phylogeny of Lathyrus species: insights from sequence-related amplified polymorphism markers. Genetic Molecule Research 15(1): gmr.15017198. https://doi.org/10.4238/gmr.15017198.
16. Piecyk, M., Worobiej, E., Wołosiak, R., Drużyńska, B., and Ostrowska-Ligęza, E. 2019. Effect of different processes on composition, properties and in vitro starch digestibility of grass pea flour. Food Measure 13: 848-https://doi.org/10.1007/s11694-018-9997-8.
17. Pouri, K., Sio-Se Mardeh, A., Sohrabi, Y., and Soltani, A. 2019. Crop phenotyping for wheat yield and yield components against drought s Cereal Research Communications 47(2): 383-393.
18. Rafaat, J.G., Ghareeb, S.A., and Hasan, S.S. 2022. Effect of Sowing Dates on Growth, Yield, and Its Components of Grass Pea (Lathyrus Sativus) Varieties under Rainfed Condition in Sulaimani Region. Tikrit Journal for Agricultural Sciences 21(1): 59-67. http://dx.doi.org/10.25130/tjas.v21i1.477.
19. Rah Khosravani, T., Mansouriear, C., Modarres-Sanavy, S.A.M., Asilan, K.S. and Keshavarz, H. 2017. Effects of sowing date on physiological characteristics, yield and yield components for different maize (Zea mays L.) hybrids. Notulae biologicae. 9(1): 143-147. https://doi.org/10.15835/nsb919913.
20. Salih, R.F. 2019. Effect of sowing dates and varieties of cotton (Gossypium hirsutum) on growth and yield parameters. Agriculture Environment Research 31(3): 64-70. https://doi.org/10.21271/zjpas.31.3.9
21. Seyithan, S. 2020. Effects of different mixture ratios of grass pea (Lathyrus sativus) and barley (Hordeum vulgare) on quality of silage. Legume Research - An International Journal 42 (5): 666-670. https://doi.org/10.18805/LR-468.
22. Silva, J.R., Gastauer, M., Ramos, S.J., Mitre, S.K., Furtini Neto, A.E., Siqueira, J.O., and Caldeira, CF. 2018. Initial growth of Fabaceae species: Combined effects of topsoil and fertilizer application for mineland revegetation. Flora 246(247): 109-117. https://doi.org/10.1016/j.flora.2018.08.001
23. Talukdar, D. 2012. An induced glutathione-deficient mutant in grass pea (Lathyrus sativus): modifications in plant morphology, alteration in antioxidant activities and increased sensitivity to cadmium. Bioremediat Biodivers Bioavailab 6:75–86.
24. Tripathy, S.K., Panda, A., Nayak, P.K., Dash, S., Lenka, D., Mishra, D.R., Kar, R.K., Senapati, N., and Dash, G.B. 2016. Somaclonal variation for genetic improvement in grass pea (Lathyrus sativus L.). Legume Research 39:329-335. https://doi.org/10.18805/1r.v0iOF.6853
25. Vaz Patto, M.C., and Rubiales, D. 2014. Lathyrus diversity: available resources with relevance to crop improvement—L. sativus and L. cicera as case studies. Annal of Botany 113:895–908. https://doi.org/10.1093/aob/mcu024
26. Xu, H.J., Wang, X.P., Zhao, C.Y., and Zhang, X.X. 2019. Responses of ecosystem water use efficiency to meteorological drought under different biomes and drought magnitudes in northern China. Agricultural and Forest Meteorology 278: 107660. https://doi.org/10.1016/j.agrformet.2019.107660
27. Zhou, L., Cheng, W., Hou, H., Peng, R., Hai, N., Bian, Z., Jiao, C., and Wang, C. 2016. Antioxidative responses and morpho-anatomical alterations for coping with flood-induced hypoxic stress in grass pea (Lathyrus sativus) in comparison with pea (Pisum sativum). Journal of Plant Growth Regulation 35:690-700. https://doi.org/10.1007/s00344-016-9572-7.