ارزیابی کمک آب زیرزمینی کم‌عمق در تأمین نیاز آبی دو رقم عدس (Lens culinaris L.)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• هوشنگ قمرنیا ¹
• آزاده خلدی رضاپی ¹
• مختار قبادی ²

¹ گروه مهندسی آب، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

² گروه زراعت و اصلاح نباتات، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

10.22067/ijpr.v9i2.53905

چکیده

آب زیرزمینی کم‌عمق، یک منبع آب بالقوه و کارآمد در کشاورزی است. در این پژوهش به بررسی اثر اعماق سطوح ایستابی کم‌عمق 60، 80 و 110سانتی­متر بر تأمین نیاز آبی، کارآیی مصرف آب و عملکرد دو رقم عدس (کیمیا و ILL6037) در دو سال زراعی 92-1391 و 93-1392 پرداخته شده است. آزمایشات در ایستگاه تحقیقاتی گروه مهندسی آب پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه با بهره‌گیری از لایسیمترهای پلی اتیلنی با قطر 280میلی‌متر به صورت فاکتوریل دو عامله و بر پایه طرح کاملأ تصادفی در سه تکرار انجام گرفت. لازم به ذکر است که در این تحقیق هیچگونه استفاده‌ای از آبیاری سطحی نشد و صرفأ آب مورد نیاز گیاه از طریق سطح ایستابی کم‌عمق و با استفاده از آب بارن تأمین گردید. مطابق نتایج به‌دست‌آمده، عمق 60سانتی­متر بیشترین میزان مصرف از آب زیرزمینی و عمق110سانتی­متر کمترین میزان مصرف از آب زیرزمینی را داشت، به‌طوری‌که متوسط مشارکت آب زیرزمینی برای اعماق 60، 80 و 110سانتی‌متر به ترتیب 76/53درصد، 50/36درصد و 23/15درصد به دست آمد. بیشترین کارآیی مصرف آب زیرزمینی بر اساس عملکرد دانه در سال­های اول و دوم به ترتیب برای ارقام ILL6037 و کیمیا در عمق آب زیرزمینی110سانتی­متر و کمترین کارآیی مصرف آب برای رقم‌های ذکرشده در اعماق آب زیرزمینی60 و 80‌سانتی‌متری، به‌دست آمد. همچنین در این آزمایش متوسط بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه با 31/91 و 80/37گرم بر مترمربع در هر دو سال برای رقم کیمیا به ترتیب در اعماق سطح ایستابی 60 و 110 و بیشترین و کمترین میزان پروتئین به ترتیب برای رقم کیمیا در عمق 110‌سانتی‌متر و رقم ILL6037 در عمق 60‌سانتی‌متری به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

• پروتئین
• سطوح ایستابی کم‌عمق
• عملکرد
• کارآیی مصرف آب
• لایسیمتر

---

مراجع

1. Agriculture Statistics. 2011. Ministry of Agriculture, Deputy for Planning and Economic, Technology Center of Information & The First Volume of Crops, 123 pp. (In Persian).
2. Allen, R.G., Pereira, L.S., Raes, D., and Smith, M. 1998. Crop Evapotranspiration-Guidelines for Computing Crop Water R FAO Irrigation and Drainage Paper 56. FAO, Rome 300(9): p. D05109.
3. Ayars, J.E., Shouse, P., and Lesch, S.M. 2009. In situ use of groundwater by alfalfa. Agricultural Water Management 96(11): 1579-1586.
4. Bagheri, A., Nezami, A., and Soltani, M. 2000. Cool SeasonBeansModifiedforToleranceto Stress. Organization ofResearch, Educationand Promoting (In Persian with English Summary).
5. Benz, L. C., Doering, E.J., and Reichman, G.A. 1985. Water-table and irrigation effects on corn and sugarbeet. Transactions of the ASAE 28(6): 1951-1956.
6. Ghamarnia, H., Farmani Fard, M., and Sasani, SH. 2012. Effects of shallow water table on water requirement supply, water use efficiency and yield of three cultivars of wheat. Journal of Water Research in Agriculture 26(3): 339-353. (In Persian with English Summary).
7. Ghamarnia, H., and Jalily, Z. 2014. Shallow saline groundwater use by Black cumin (Nigella sativa) in the presence of surface water in a semi-arid region. Agricultural Water Management 132: 89-100.
8. Ghamarnia, H., and Khodaei, E. 2016. Evidence on shallow groundwater use by edible green vegetables such as Solanum pseudoca psicum, Ocimum basilicum and Lepidium sativum in a semi-arid climate condition. Agricultural Water Management 165: 198-210.
9. Goins, T., Lunin, J., and Worley, H.L. 1996. Water table effects on growth of tomatoes, snap beans and sweet corn. Transactions of the ASAE 9(4): 530-0533.
10. Kahlown, M.A., Iqbal, M., Skogerboe, G.V., and Rehman, S. 1998. Waterlogging, Salinity and Crop Yield R IWMI.
11. Kheirabi, J., Tavakoli, A., Entesari, M., and Salamat, A. 1996. Guidelines of Low Publications of the National Committee on Irrigation and Drainage. (In Persian).
12. Prathapar, S.A., and Qureshi, A.S. 1999. Modelling the effects of deficit irrigation on soil salinity, depth to water table and transpiration in semi-arid zones with monsoonal rains. International Journal of Water Resources Development 15(1-2): 141-159.
13. Ragab, R.A., Amer, F., and El‐Ghamry, W.M. 1988. The conjunctive use of rainfall and shallow water table in meeting water requirements of Faba bean. Journal of Agronomy & Crop Science 160(1): 47-53.
14. Shih, S.F., and Rahi, G.S. 1985. Evapotranspiration, yield, and water-table studies of celery. Transactions of the ASAE 28(4): 1212-1218.
15. Singh, K.B., and Saxena, M.C. 1993. The Challenge of Developing Biotic and Abiotic Stress Resistance in Cool-season Food Legumes. In Breeding for Stress Tolerance in Cool Season Food Legume Wiley-Sayce Publication.
16. Talebnejad, R., and Sepaskhah, A.R. 2015. Effect of different saline groundwater depths and irrigation water salinities on yield and water use of quinoa in lysimeter. Agricultural Water Management 148: 177-188.