ارزیابی امکان کاشت پاییزه ژنوتیپ‌های عدس متحمل به سرما در شرایط آبیاری تکمیلی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

اسلام

چکیده

به‌منظور بررسی خصوصیات فنولوژیک، مورفولوژیک، اجزای عملکرد و عملکرد دانه 17 ژنوتیپ متحمل به سرمای عدس به همراه یک توده محلی رایج (رباط) در کاشت پاییزه (21 مهرماه) تحت شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. آبیاری در طی فصل رشد در سه نوبت شامل بلافاصله پس از کاشت‌، 20 روز بعد از آبیاری اول و نیز در آغاز گلدهی انجام شد. بر اساس نتایج، تفاوت بین ژنوتیپ‌‌ها از نظر کلیه صفات اندازه‌گیری‌شده معنی‌دار بود (05/0p≤). محدوده رشد رویشی (سبزشدن تا گلدهی) در بین بوته‌ها از حداقل 102 تا 150 روز و تعداد شاخه در بوته از حداقل 5 تا حداکثر 24 شاخه در بوته متغیر بود ضمن این‌که گستره‌ی عملکرد دانه از حداقل 76 گرم درمترمربع در ژنوتیپ MLC13 تا حداکثر 379 گرم در مترمربع در ژنوتیپ MLC20 مشاهده شد. همبستگی بین عملکرد دانه با طول دوره رشد رویشی (**79/0=r)، دوره رشد ‌زایشی (**83/0=r)، ارتفاع بوته (**62/0= r)، تعداد شاخه در بوته (**68/0‌= r)، مجموع طول شاخه دربوته (**56/0=r ) و تعداد غلاف در بوته (**80/0 =r)، مثبت و معنی‌دار بود. با توجه به پایین بودن میانگین عملکرد دانه عدس در کشت رایج در ایران و نیز با توجه به افزایش حدود چهار برابری میانگین عملکرد دانه در ژنوتیپ‌های مورد آزمایش‌، انتظار می‌رود در صورت استفاده از ژنوتیپ‌های مقاوم به سرما در کشت پاییزه در شرایط آبیاری تکمیلی، عملکرد عدس افزایش چشمگیری داشته باشد.

واژه‌های کلیدی: رشد رویشی، شاخه، عملکرد، فنولوژی، متحمل به سرما

عنوان مقاله [English]

Evaluation of cold tolerant lentil genotypes (Lens culinaris Medik.) in fall planting under supplementary irrigation

نویسندگان [English]

  • Ahmad Nezami
  • Abdol reza Bagheri
  • Hasan Porsa
  • Mohsen Zafranieh
  • Narges Khamadi
چکیده [English]

In order to evaluate phenological characteristics, yield and yield components of 18 cold tolerant lentil genotypes in fall planting under supplementary irrigation, an experiment was carried out based on randomized complete block design in 2006-2007 at Research farm of college of agriculture, Ferdowsi university of Mashhad. Irrigation was performed three times: immediately after sowing, 20 days after that and at flowering stage. Based on results, the differences among genotypes for all traits were significant (p≤0.05). The range of vegetative period (emergence to flowering) among genotypes varied from 102 to 150 days. Numbers of branches per plant were different from 5 to 24. In addition, seed yield was observed to change from 76 g.m-2 in MLC13 to 379 g.m-2 in MLC20. Correlation between seed yield and vegetative growth period (r=0.79**), reproductive growth period (r=0.83**), plant height (r=0.62**), number of branches per plant (r=0.68**), length of branches per plant (r=0.56**) and numbers of pod per plant (r=0.80**) were positive and significant. Regarding to four times increase in seed yield in this experiment compared to average lentil seed yield in Iran, we predict an outstanding increase in producing of lentil in fall planting of cold tolerant lentil genotypes under supplementary irrigation.

Key words: Branch, Cold tolerant, Phenology, Vegetative, Yield

CAPTCHA Image