ارزیابی صفات فنولوژیک، مورفولوژیک و عملکردی بخشی از مجموعه ژرم پلاسم نخود بانک بذر دانشگاه فردوسی مشهدالف: نخود های تیپ دسی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

اسلام

چکیده

به‌منظور بررسی خصوصیات فنولوژیک، مورفولوژیک و عملکردی ژنوتیپ‌های نخود تیپ دسی، تحقیقی در سال زراعی 86-1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، به اجرا درآمد. در این تحقیق، 70 ژنوتیپ نخود تیپ دسی از بانک بذر حبوبات دانشگاه فردوسی مشهد در کرت‌هایی به طول 5/2 متر و فاصله ردیف 50 سانتی‌متر، در یک تا چهار خط کاشت، بدون تکرار در پنجم اردیبهشت ماه، کشت و مورد ارزیابی قرار گرفتند. صفات مختلف اندازه‌گیری شده در مورد هر یک از نمونه‌های کشت شده بر اساس دیسکریپتور نخود عبارت بودند از طول دوره‌ی سبز شدن تا گلدهی، طول دوره‌ی گلدهی تا غلاف‌دهی، طول دوره‌ی گلدهی تا رسیدگی، رنگ گل، رنگ دمگل، طول گل، تعداد گل در خوشه، رنگ غلاف، طول غلاف، شروع پُرشدن دانه، تیپ برگ‌ها، تیپ رشدی گیاه، ارتفاع بوته، ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک، تعداد شاخه‌های فرعی (اولیه، ثانویه و ثالثیه)، تعداد گره در ساقه، طول برگ، طول و عرض برگچه، تعداد برگچه در برگ، سطح برگ، تعداد غلاف در دمگل، تعداد غلاف در بوته، شکوفایی غلاف، تعداد دانه در غلاف، بافت پوسته‌ی بذر، وجود یا عدم وجود خال‌های کوچک روی بذر، شکل دانه و میزان عملکرد دانه. نتایج نشان داد که در بین ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر تعداد روز از گلدهی تا رسیدگی، اختلاف معنی‌داری وجود نداشت و دامنه‌ی آن از 32 تا 44 روز بود. بیشترین (47%) و کمترین (20%) تعداد ژنوتیپ‌ها از نظر طول دوره‌ی گل‌دهی تا رسیدگی به ترتیب در دامنه‌ی 37 تا 39 روز و کمتر از 37 روز قرار داشتند. در میان ژنوتیپ‌های مورد بررسی، تنوع قابل‌توجهی از نظر گستره‌ی ارتفاع بوته وجود داشت به‌طوری‌که تفاوت حداقل و حداکثر ارتفاع بوته مشاهده شده حدود 53 سانتی‌متر بود. ژنوتیپ 708MCC با 63 سانتی‌متر، بیشترین میزان ارتفاع بوته را دارا بود. ارتفاع اولین غلاف از سطح خاک در 13 درصد از ژنوتیپ‌ها، بیشتر از 15 سانتی‌متر بود. عملکرد دانه در64درصد از ژنوتیپ‌ها که بیشترین میزان عملکرد دانه را دارا بودند، بیش از 400 گرم در مترمربع بود به طوری که نمونه 608MCC با 745 گرم در مترمربع، بیشترین میزان عملکرد دانه را تولید نمود. نتایج در مجموع نشان داد که تنوع قابل‌ملاحظه‌ای در میان ژنوتیپ‌های مورد بررسی از نظر صفات ارزیابی شده، وجود دارد و از این رو می‌توان از این تنوع در برنامه‌های اصلاحی جهت بهبود عملکرد این گیاه استفاده کرد.

وا‌‌ژه‌های کلیدی: اجزای عملکرد ، دیسکریپتور نخود، ژرم‌پلاسم

عنوان مقاله [English]

Evaluation of phenologic, morphologic and yield characteristics of chickpea germplasms in Ferdowsi University of Mashhad Seed BankI. Deci type chickpeas

نویسندگان [English]

  • Ahmad Nezami
  • Farzin Pouramir
  • S Momeni
  • H Porsa
  • A Ganjeali
  • A Bagheri
چکیده [English]

In order to study the morphological, phenological and yield characteristics of 70 Desi chickpea genotypes, a trial was conducted on 2007 in Research Farm of Agriculture Faculty of Ferdowsi University of Mashhad. In this study, 70 Desi chickpea genotypes from Ferdowsi University of Mashhad Seed Bank, were planted in plots without replication including one to Four planting rows at maximum length of 2.5 m and row space of 50 cm. Some characteristics were measured for each accession based on chickpea descriptors, including the days from emerging to flowering, flowering to pod setting, flowering to maturity, plant height, leaflet length and width, number of leaflet per leaf, leaf length, leaf area, number of node per main stem, number of primary, secondary and tertiary branches, flower length, pod length, number of pod per plant, number of seeds per pod, seed color and shape, 1000 seed weight, and seed yield. The results showed that rang of days from flowering to maturity were 32 to 44 days. Highest (47%) and lowest (20%) number of genotypes for days from flowering to maturity had ranges from 37 till 39 days and less than 37 days, respectively. The range of plant height among genotypes was 53 cm and MCC708 with 63 cm had the highest plant height. The height of the first pod from soil surface of 13% of genotypes was more than 15 cm. Seed yield in 64% of genotypes, those had the highest seed yield, was more than 400 gm-2 and MCC608 with 745 gm-2 had the most seed yield. In general, there was considerable diversity among chickpea genotypes for assessed characteristics. So it is possible to exploit this variation in breeding programs for improving yield of chickpea.

Key words: Chickpea descriptor, Germplasm, Yield component

CAPTCHA Image