مقایسة عملکرد و ارزیابی صفات در ارقام لوبیاقرمز (Phaseolus vulgaris L.) تحت شرایط متداول و کم‌آبیاری

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

2 گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران

3 دانشگاه صنعتی اصفهان

4 کارشناس موسسه تحقیقات لوبیا خمین

چکیده

این پژوهش به‌منظور بررسی تعدادی از صفات مهم زراعی مرتبط با عملکرد دانه در 32ژنوتیپ لوبیاقرمز در طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو محیط متداول و کم‌آبیاری در مزرعة تحقیقاتی دانشکدة کشاورزی دانشگاه تهران واقع در کرج در سال1386 اجرا گردید و در آن، برخی از صفات مهم زراعی و مورفولوژیک مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیة واریانس داده ها نشان داد که بین ژنوتیپ ها در تمام صفات مورد بررسی، تفاوت معنی‌دار وجود داشت که این موضوع حاکی از وجود تنوع ژنتیکی بین ارقام بود. نتایج حاصل از تجزیه به عامل ها نشان داد که پنج عامل در شرایط متداول و کم‌آبیاری به‌ترتیب 72 و 73درصد از تغییرات کل داده ها را توجیه کردند. تجزیة ضرایب مسیر نیز نشان داد که صفت تعداد غلاف در بوته، بالاترین اثر مستقیم را در هر دو محیط متداول و کم‌آبیاری، (به‌ترتیب 697/0 و699/0) بر روی عملکرد دانه داشت. صفات تعداد روز از کاشت تا غلاف‌دهی و طول غلاف به‌ترتیب به‌میزان 026/0 و 004/0- در محیط متداول آبیاری به‌طور غیرمستقیم و از طریق تعداد غلاف در بوته بر عملکرد دانه تأثیر گذاشت که منجر به کاهش همبستگی این صفت با عملکرد دانه گردید. همچنین در محیط کم‌آبیاری نیز این صفت با اثرات غیرمستقیم از طریق صفات تعداد دانه در غلاف و وزن 100دانه به‌ترتیب 083/0و 074/0- بر عملکرد دانه مؤثر بود. لذا می‌توان از این صفت به‌خوبی در افزایش عملکرد استفاده کرد. از طریق تجزیة خوشه ای، تمامی ژنوتیپ ها در هر دو محیط متداول و کم‌آبیاری به چهار گروه مجزا تقسیم شدند. ارزیابی شاخص‌های تحمل به خشکی نشان داد که شاخص‌های تحمل به خشکی (SST)، میانگین هندسی محصول‌دهی (GMP) و میانگین هارمونیک محصول‌دهی HMP)) بهترین شاخص‌ها برای تعیین ژنوتیپ‌های مقاوم به خشکی (KS-3138، KS-31112، KS-31139، KS-31150 و KS-31127) در این بررسی بودند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparison of seed yield and related traits in common bean (Phaseolus vulgaris L.) varieties under normal and water deficit conditions

نویسندگان [English]

  • Iman Naseh Ghafoori 1
  • Mohamadreza Bihamta 2
  • Marziyeh Afzali 3
  • Hamid Reza Dori 4
چکیده [English]

The effect of water stress were studied on the agronomic traits related to yield of common bean by planting 32 genotypes in normal and water deficit conditions. These genotypes were evaluated in randomized complete block design with three replications in experimental field of Faculty of Agriculture, University of Tehran, Karaj Campus in 2007. Analysis of variance showed that there were significant differences among varieties in all traits, indicating the existence of genetic variation among varieties. Factor analysis were accomplished in both conditions indicated that there were five factors that explained 73 and 72 percent of total variations in normal and stress conditions, respectively. Path analysis for seed yield showed that number of pods per plant had the highest positive effect, 0.697 and 0.699, respectively, on seed yield in normal and stress conditions. Number of days to podding (0.026) and length of pod (-0.004) had indirect effects through number of pods on seed yield. Also, in stress condition, number of seed per pods (0.083) and 100 seed weight (-0.074) had indirect effects through number of pods on seed yield. Therefore, this trait could be used as an indicator for improving of common bean seed yield. Phenotypic clustering of genotypes (UPGMA) showed that all of the genotypes were classified in four separate groups in normal and stress conditions. Evaluation of drought resistance in common bean genotypes showed that stress tolerance index (STI), geometric mean productivity (GMP) and harmonic mean of yield were the best criteria for reorganization of tolerant genotypes as detected as KS-31127, KS-31150, KS-3138, KS-31139, KS-31112 in this experiment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cluster analysis
  • Drought resistance indices
  • Factor analysis
  • Path analysis
  • Water deficit
CAPTCHA Image