ارزیابی عکس‌العمل ژنوتیپ‌های نخود به سطوح کم‌آبیاری در مراحل مختلف رشد با استفاده از شاخص‌های تحمل تنش

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی

2 دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی

چکیده

به‌منظور بررسی اثر تنش خشکی در مراحل مختلف رشد ژنوتیپ‌های نخود، تعیین بهترین شاخص تحمل به تنش خشکی و ژنوتیپ متحمل، آزمایشی در سال زراعی 1387 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی ساعتلو ارومیه اجرا گردید. آزمایش به صورت کرت‌های خُردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد که فاکتور اصلی، سطوح آبیاری شامل تنش خشکی با قطع آبیاری در مراحل 6-5 برگی، گل‌دهی و غلاف‌بندی و آبیاری معمول و هفت ژنوتیپ نخود به‌عنوان فاکتور فرعی شامل قزوین، بیونیچ، FLIP97-111C، FLIP98-134C، FLIP98-143C، FLIP99-1C و ILC3279 در نظر گرفته شد. تنش خشکی اثر معنی‌داری بر تعداد غلاف دانه‌دار، تعداد دانه در غلاف، وزن دانة تک‌بوته، عملکرد دانه و مادة خشک کل داشت. بین ژنوتیپ‌ها از نظر تمام صفات مورد بررسی، اختلاف آماری معنی‌داری مشاهده شد. شاخص‌های HAR، GMP، MP و STI نشان دادند که نخود در مرحلة 6-5 برگی حداکثر تحمل را به خشکی داشت و لاین‌های FLIP99-1C و FLIP98-143C متحمل‌ترین ژنوتیپ‌ها در شرایط تنش خشکی بودند. همبستگی بین شاخص‌ها با عملکرد دانه نشان داد که MP، GMP، HAR و STI، مناسب‌ترین شاخص برای غربال ژنوتیپ‌ها می‌باشند. بر اساس دو مؤلفة اصلی اول، رقم قزوین تحت تنش خشکی در مرحله 6-5 برگی، در ناحیه مطلوب بای‌پلات قرار گرفت. صفت تعداد دانه در غلاف، به‌عنوان مهم‌ترین جزء در تعیین عملکرد دانه، تحت تنش خشکی در مرحله 6-5 برگی بود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of response of chickpea genotypes to water deficit at different growth stages by using drought tolerance indices

نویسندگان [English]

  • Alireza Eeivazi 1
  • Hasan Taghikhani 2
  • Shahram Shir alizadeh 1
  • Mohamad Rezai 1
  • Heydar Mosavi Anzabi 2
چکیده [English]

In order to investigate the effects of water deficit at different growth stages of chickpea genotypes, determining the best drought tolerance index and genotypes, an experiment carried out in the Saatlu Agricultural Research Station of Uromia in 2008-2009. The experiment was split plot based on the randomized complete blocks design with four replications, in which, four levels of irrigation as the main plots based on water withholding at branching, flowering and podding stages and normal irrigation, and genotypes including Ghazvin, Bivanich, FLIP97-111C, FLIP99-1C, FLIP98-134C, ILC3279 and
FLIP98-143C as subplots. Results showed that water deficit decreased number of seeded pods, seeds per pod, seed weight per plant, seed yield and total dry matter, significantly. There were significant differences among varieties in all measured traits. Indices of stress tolerance (STI), mean productivity (MP), geometric mean productivity (GMP) and harmonic mean (HAR) showed that chickpea in branching stage and
FLIP99-1C and FLIP98-143C lines were the most tolerant to water deficit. Correlation coefficients between indices and seed yield indicated that for screening chickpea genotypes, STI, MP, GMP and HAR indices were suitable. Principal component analysis showed that with the base of two factors, withholding irrigation at branching stage in Ghazvin cultivar was in desired area of biplot. Withholding irrigation at branching stage, seeds per pod resulted as the most important component in determining of seed yield.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea genotypes
  • Drought tolerance indices
  • Yield component
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار