ارزیابی گزینش به تنش خشکی حاصل از پلی‌اتیلن‌گلیکول در محیط هیدروپونیک در دوازده ژنوتیپ نخود (Cicer arietinum L.)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

تنش خشکی انتهای فصل، یکی از مهم‌ترین عوامل کاهش عملکرد نخود، به‌خصوص در ارقام دیررس به‌شمار می‌رود. این آزمایش با هدف مطالعة تحمل به تنش خشکی در 12ژنوتیپ نخود، از طریق بررسی عکس‌العمل خصوصیات ریشه و اندام‌های هوایی آن‌ها انجام شد. برای این منظور، تأثیر دو تیمار خشکی القاءشده با استفاده از پلی‌اتیلن‌گلیکول6000 در سطوح 3- و 6- بار و یک تیمار شاهد بدون تنش در محیط هیدروپونیک بر روی ژنوتیپ‌های مورد نظر، در گلخانه مورد بررسی قرار گرفت. دوهفته پس از اعمال تیمار، مقدار نسبی آب برگ، ارتفاع بوته، تعداد شاخه، طول ریشة اصلی، وزن خشک اندام هوایی و ریشه در ژنوتیپ‌ها اندازه‌گیری شد. شاخص‌های کمّی مقاومت و حساسیت به خشکی در ژنوتیپ‌ها بر اساس عملکرد زیست‌توده محاسبه شد. نتایج نشان داد علاوه بر اختلاف معنی‌دار بین ژنوتیپ‌ها از نظر صفات مختلف، تنش خشکی باعث کاهش معنی‌دار مقدار نسبی آب برگ، ارتفاع بوته، تعداد شاخة جانبی و وزن خشک اندام هوایی و ریشه و نیز افزایش طول ریشه در تیمار 3- بار نسبت به تیمار شاهد، در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه گردید. با بهره‌گیری از شاخص‌های مقاومت و ترسیم نمودار بای‌پلات و میانگین تولید زیست‌توده، ژنوتیپ‌های MCC783وMCC877 به‌ترتیب با 87/2 و 54/1گرم بر بوته، بیشترین و کمترین میزان مقاومت به خشکی را دارا بودند. به‌طور کلی باوجود ارزیابی صفات مختلف تحمل به خشکی در شرایط هیدروپونیک و انتخاب بر اساس زیست‌توده، ژنوتیپ‌های گزینش‌شده در این شرایط، احتمالاً با ژنوتیپ‌های گزینش‌شده در شرایط طبیعی و عملکرد دانه مطابقت نداشته باشند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Evaluation of selection to drought by PEG in hydroponic condition of twelve chickpea (Cicer arietinum L.) genotypes

نویسندگان [English]

  • Mohamad Zare mehrjerdi
  • abdalreza Bagheri
  • Ahmadreza Bahrami
  • Jafar Nabati
  • Ali Masomi
چکیده [English]

Late-season drought is the major constraint reducing the productivity of chickpea. This experiment was carried out to study response of root and shoot characteristics in 12 chickpea genotypes to drought stress. Two-drought stress levels (-3 and -6 Bar) induced by PEG 6000 and control in hydroponic condition at green house was performed. Leaf relative water content (RWC), plant height, number of branches, root length, shoot and root biomass measured two weeks after drought imposition. In addition, drought susceptibility and resistance indices based on biomass calculated and correlation matrix was obtained among the traits studied. Result showed that leaf relative water content (RWC), plant height, branch number and shoot and root biomass significantly reduced by water stress and root length increased in -3 bar compare with control condition. Biplot analysis on drought resistance indices showed that MCC783 and MCC877 genotypes with 2.87 and 1.54 g/plant had the highest and lowest dry matter production, respectively. It seems that selection for drought tolerance of chickpea genotypes in hydroponic condition is not applicable to soil condition.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chickpea
  • Drought resistance indices
  • Root and shoot property
  • RWC
CAPTCHA Image