خصوصیات فیزیولوژیک ارقام نخود زراعی (Cicer arietinum L.) تحت اثر تنش خشکی و کود نیتروژنه آغازگر

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه رازی بروجرد

2 دانشگاه کشاورزی دانشگاه رازی

3 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان

چکیده

تنش خشکی مهم‌ترین عامل کاهش عملکرد گیاهان زراعی از جمله نخود بوده و باعث تغییر در میزان برخی ترکیبات درونی گیاه می‏شود. این تحقیق به‌منظور بررسی اثرات تنش خشکی و کود نیتروژنة آغازگر روی برخی صفات فیزیولوژیک چهار رقم نخود انجام شد. آزمایش به‌صورت اسپلیت‌فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمار تنش خشکی شامل سطح بدون تنش خشکی (آبیاری کامل)، سطح تنش خشکی متوسط (آبیاری در زمان کاشت و اوایل گلدهی) و سطح تنش خشکی شدید (بدون آبیاری) در کرت‏های اصلی قرار گرفت. تیمارهای کود نیتروژنه در دو سطح (مصرف کود و بدون مصرف کود) و رقم با چهار سطح (رقم آزاد، بیونیج، هاشم و ILC482) فاکتوریل شدند و در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اثر تنش خشکی بر محتوای پرولین، میزان قندهای محلول، شاخص پایداری غشاء، محتوای نسبی آب برگ‏ها، میزان کلروفیل‏های a، b، کلروفیل کل و آب نسبی ازدست‌رفتة برگ‏ها، معنی‏دار شد. تأثیر کود نیتروژنه فقط بر شاخص پایداری غشاء معنی‏دار شد که سبب افزایش آن گردید. اثر رقم نیز بر محتوای پرولین، میزان قند محلول، کلروفیلa، کلروفیل کل، شاخص پایداری غشاء، محتوای نسبی آب برگ‏ها و آب نسبی ازدست‌رفتة برگ‏ها معنی‏دار شد. در نتایج حاصله مشخص شد که با افزایش تنش خشکی، میزان کلروفیل‌هایa، b، کلروفیل کل، محتوای نسبی آب برگ و شاخص پایداری غشاء در گیاه، کاهش یافته و میزان پرولین و قندهای محلول به‌ترتیب سه و دو برابر افزایش پیدا کردند که احتمالاً باعث تحمل بیشتر در برابر خشکی می‏شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Physiological characteristics of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars under drought stress and nitrogen fertilizer as starter

نویسندگان [English]

  • Morad Shaban 1
  • Sirus Mansorifar 2
  • Mokhtar Ghobadi 2
  • Hosein Sabaghpor 3
چکیده [English]

Drought stress is the most important factor that reduces yield in crops including chickpea and causes some changes in seed composition. This study was performed in order to evaluate the effects of drought stress and starter nitrogen fertilizer on four cultivars of chickpea. Experiment was performed in a split-factorial using randomized complete block design with three replications. Drought stress treatment stand as main plots in three levels consist of no drought stress (complete irrigation), moderate drought stress (irrigation at planting and early flowering) and severe drought stress (no irrigation). Nitrogen fertilizer in two levels (0 and 25kg N/ha) and cultivar treatment (four cultivars Azad, Bivanij, Hashem and ILC482) allocated in sub plots. The results showed that effects of drought stress treatments were significant on proline content, amount of soluble sugar, membrane stability index (MSI), relative water content (RWC), chlorophyll-a, chlorophyll-b, total chlorophyll and excised-leaf water loss (RWL). Application of nitrogen fertilizer treatment only significantly increased membrane stability index (MSI). Effect of cultivar treatment was significant on proline, soluble sugar, membrane stability index (MSI), chlorophyll-a, total chlorophyll, relative water content (RWC) and excised-leaf water loss (RWL). Results showed that with increase of drought stress level amounts of chlorophyll-a, chlorophyll-b, total chlorophyll, relative water content (RWC) and membrane stability index (MSI) decreased while proline content and soluble sugar increased by three and two-fold compared to control, respectively. This osmoprotectant accumulation probably explains increase in plant tolerance to drought stress.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Chlorophyll
  • Drought tolerance
  • Proline
  • Soluble sugar
ارسال نظر در مورد این مقاله
CAPTCHA Image

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار