مطالعه خصوصیات ریشه و اندام‌های هوایی لاین‌های حساس و متحمل نخود زراعی (Cicer arietinum) در پاسخ به تنش رطوبتی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

اسلام

چکیده

خشکی، از اصلی‌ترین عوامل محدودکننده‌ در تولید نخود زراعی است که اختلاف قابل‌توجهی میان پتانسیل تولید و مقدار واقعی آن ایجاد می‌کند. برای ارزیابی اثرات خشکی برروی ویژگی‌های فیزیولوژیک گیاه خصوصاً در ریشه و اندام‌های هوایی، چهار ژنوتیپ شامل دو ژنوتیپ متحمل (ICC4958 و MCC696)، یک ژنوتیپ حساس (MCC759) و یک رقم محلی با نام جم (MCC361)، در سه زمان نمونه‌گیری (پیش از تنش، پس از اِعمال تنش در زمان آغاز گل‌دهی و دوره بازیابی گیاه در اولین آبیاری پس از 10 روز اعمال تنش) در قالب سه تکرار، مورد آزمایش و مقایسه قرار گرفتند. نتایج کلی حاکی از آن‌ بود که مقاومت یا حساسیت به خشکی با تخصیص و تسهیم محصولات فتوسنتزی به اندام‌های مختلف در طول دوره‌ی رشد و دوره‌ی تنش تعیین گردیده و تخصیص نابه‌جا و بیشتر این محصولات به اندام‌های هوایی آن‌چنان‌که در رقم حساس به طور معنی‌داری مشاهده شد، عامل تعیین کننده‌ای در حساسیت آن به خشکی در مقایسه با لاین‌های متحمل بود. به‌نظر می‌رسد که افزایش نسبت وزن‌خشک ریشه به وزن‌خشک کل گیاه، تحت شرایط تنش خشکی به‌دلیل کاهش در هدررفت آب از طریق سطح تعرق‌کننده‌ی کمتر، منجر به افزایش تحمل در لاین‌های ICC4958 و MCC696 گردید.

واژه‌های کلیدی: تخصیص ماده خشک، تنش رطوبتی، صفات ریشه

عنوان مقاله [English]

Study of root and shoot characteristics in reaction to drought stress in chickpea (Cicer arietinum L.)

نویسندگان [English]

  • mandana Safavi
  • saeed Malekzadeh Shafaroudi
  • ali Ganjeali
  • abodol reza Bagheri
چکیده [English]

Drought is the main constraint limiting chickpea productivity which makes a considerable difference between the potential and actual yield. In order to evaluate the effect of drought stress on different morpho-physiological characteristics of chickpea, four distinct genotypes were studied in three sampling times (pre-stress, stress and recovery) with three replications. As the results implicated, it is supposed that the tolerance or the sensitivity to drought is determined by the devotion of photosynthetic assimilates to different organs of plant during stress period and the misappropriation of plant assimilate to shoot parts is a reason of sensitiveness e.g. in MCC759. It assumed that increasing the ratio of root dry weight to total dry weight (R/T) under stress condition leads to drought tolerance in ICC4958 and MCC696 due to reduction of water loss through aerial parts.

Key words: Dry matter partitioning, Root characteristics, Water-limited condition

CAPTCHA Image