%0 Journal Article %T تجزیه پایداری برخی از ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) با شاخص‌ها و نمودارهای روش‌ امی %J پژوهش‌های حبوبات ایران %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2980-793X %A کریمی‌زاده،, رحمت‌الله %A پزشکپور, پیام %A برزعلی, محمد %A آرمیون, محمد %A شریفی, پیمان %D 2021 %\ 12/22/2021 %V 12 %N 2 %P 214-228 %! تجزیه پایداری برخی از ژنوتیپ‌های نخود (Cicer arietinum L.) با شاخص‌ها و نمودارهای روش‌ امی %K بای‌پلات %K برهمکنش ژنوتیپ در محیط %K سازگاری %K عملکرد %K مؤلفه‌های اصلی %R 10.22067/ijpr.v12i2.2103-1006 %X در این پژوهش، 18ژنوتیپ امیدبخش نخود به‌همراه ارقام آرمان و آزاد در گچساران، گنبد، خرم‌آباد و ایلام در سه سال زراعی، به‌منظور دستیابی به ارقام پُرمحصول و سازگار با مناطق دیم گرمسیری و نیمه‌گرمسیری کشور کشت ‌شدند. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر محیط، ژنوتیپ و برهمکنش ژنوتیپ در محیط، با توجیه 2/79، 4/2 و 0/10 درصد از تغییرات مجموع مربعات کل عملکرد دانه معنی‌دار بود. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی نشان داد که پنج مؤلفه اصلی اول از برهمکنش ژنوتیپ در محیط بر عملکرد دانه معنی‌دار بودند و سهم دو مؤلفه اصلی نخست برابر با 5/42درصد و 4/19درصد بود. ژنوتیپ3 بیشترین عملکرد دانه را داشت (1663 کیلوگرم در هکتار). بر پایه شاخص‌های ASV و WAAS، ژنوتیپ‌های 3، 4 و 13؛ شاخص‌های EV و ZA، ژنوتیپ‌های 3، 14، 16 و 8؛ و شاخص SIPC، ژنوتیپ‌های  14، 3، 11، 4 و 16 پایدارترین ژنوتیپ‌ها بودند. شاخص انتخاب همزمان (ssi)، برترین ژنوتیپ‌ها را بر پایه ssiASV، ssiZA و ssiWAAS، ژنوتیپ‌های 3، 1، 4، 13 و 16 و بر اساس شاخص‌های ssiSIPC و ssiEV، ژنوتیپ‌های 3، 16 و 20 شناساند. در بای‌پلات AMMI1، ژنوتیپ‌های 1، 3، 17 و 13 با میانگین بیشتر از میانگین کل و کمترین مقادیر IPCA1، ژنوتیپ‌های پایدار و پُرمحصول بودند. در بای‌پلات AMMI2، ژنوتیپ‌های  4، 3، 13، 1 و 10 پایداری عمومی بالایی داشتند. در مجموع، برپایه شاخص‌های مختلف، ژنوتیپ‌های 3، 1 و 13 در بسیاری از محیط‌ها دارای عملکرد بالا و در بیشتر روش‌ها دارای پایداری مطلوبی بودند و می‌توانند نامزد معرفی ارقام جدید باشند. %U https://ijpr.um.ac.ir/article_41864_361506f8748509ddade068998c4b5b9d.pdf